Όμοροι μόνο ο χώρος θυμάται/ Limitrofi, solo lo spazio ricorda

Πρόκειται για μια περιοδεύουσα, διαπολιτισμική εκδήλωση του Πολιτιστικού Όμιλου Leucò, με έδρα τη Σικελία, βασισμένη πάνω σε μια ιδέα της Προέδρου του, γλύπτριας Stefania Pennacchio και του καλλιτέχνη Βασίλη Βασιλειάδη. Γενικός στόχος είναι η προώθηση του κοινού πολιτισμού και της τέχνης των λαών της Μεσογειακής λεκάνης, θεωρώντας την κλασσική ομορφιά ως τη μόνη εποικοδομητική προοπτική για το μέλλον.

Η εκδήλωση περιλαμβάνει μια διατομική έκθεση (γλυπτά της Pennacchio και ζωγραφικές εγκαταστάσεις του Βασίλη Βασιλειάδη) καθώς και μια ημερίδα με τίτλο «Καιρός, μόνο ο χώρος θυμάται – Συνάντηση Ελλήνων της Ανατολής και Ελλήνων της Δύσης». Στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης παίρνουν μέρος διανοούμενοι, επιστήμονες και μελετητές από την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία οι οποίοι θα συζητήσουν γύρω από τα κοινά στοιχεία της ταυτότητας των πολιτισμών της Σικελίας και της Κύπρου.

Ιδεολογικό πλαίσιο της εκδήλωσης
 
Το έργο ξεκινά από την ίδια τη λέξη «Limitrofi», ένα σύνθετο επίθετο της λατινικής λέξης Limes «σύνορα», και της ελληνικής λέξης «τρέφω». Όπως τα περιθώρια όλων των πραγμάτων, έτσι και τα σύνορα τρέφουν και προστατεύουν. Υβριδοποιoύνται διαμορφώνοντας έναν κόσμο σε συνεχή ανανέωση. Η εκδήλωση στοχεύει στη δημιουργία ενός ιδανικού πεδίου συνάντησης μεταξύ χρονικά και χωρικά διαφορετικών τόπων στα οποία, ωστόσο, ο κλασσικός Ελληνισμός γίνεται κοινή μήτρα για τους λαούς της λεκάνης της Μεσογείου. Η εννοιολογικότητα ολόκληρης της εκδήλωσης ξεκινά από τις κλασικές καταβολές της Αρεθουσίας πρωτεύουσας στη Σικελία, αναζητώντας ιζηματοποιημένα και αναγνωρίσιμα ίχνη ταυτότητας στον πολιτισμό της Καλαβρίας και της Ελληνόφωνης Σικελίας. Στη συνέχεια η εκδήλωση περνά από την Αθήνα για να καταλήξει αργότερα στον τελευταίο σταθμό της, στη Λευκωσία (Κύπρο). Η εκδήλωση επιθυμεί να δημιουργήσει μεταξύ άλλων ένα ιδανικό έδαφος συνάντησης, ένα χώρο ελεύθερο για διάλογο και μελέτη πέρα από τα εθνικά σύνορα της κάθε χώρας. Ένας κοντινός χώρος όπου τα ίχνη του παρελθόντος γίνονται πρώτη ύλη για το χτίσιμο μιας νέας ιδέας συγχρονικότητας. 2
 
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η ιδέα της εκδήλωσης γεννήθηκε στη Λευκωσία τον Οκτώβριο του 2021 στη διάρκεια μιας συζήτησης ανάμεσα στην Πρόεδρο του Πολιτιστικού Ομίλου Leucò και στον Βασίλη Βασιλειάδη. Η Stefania Pennacchio επισκεπτόταν για πρώτη φορά την Κύπρο ως φιλοξενούμενη καλλιτέχνης της Μπιενάλε Λάρνακας 2021. Αφορμή αυτής της πρωτοβουλίας αποτέλεσε η αναφορά στον όρο «Έλληνες της Δύσης» ο οποίος χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στην Καλαβρία και στη Σικελία και αναφέρεται στους κάτοικους αυτών των περιοχών και τη διαχρονική ιδιότητα τους να αποτελούν το δυτικότερο όριο της ιδέας του Ελληνισμού. Με αυτό το δεδομένο, οι Κύπριοι θα μπορούσαν για τον ίδιο λόγο αντίστοιχα, να ονομαστούν «Έλληνες της Ανατολής». Η ολοκλήρωση της περιοδείας της εκδήλωσης στη Λευκωσία έχει επίσης ένα συμβολικό ρόλο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Stefania Pennacchio στον κατάλογο της εκδήλωσης, «...αυτή η έκθεση ήταν ένας μικρός σκούρος σπόρος, που γεννήθηκε στα ενετικά τείχη της Λευκωσίας έναν μελαγχολικό Οκτώβριο, που φύτρωσε στους πρόποδες του Παρθενώνα και τώρα έγινε μια μεγάλη ασημόφυλλη ελιά ευλογημένη από το σοβαρό βλέμμα της Αθηνάς»
 
Η εκδήλωση αρχίζει επίσημα τον Μάιο του 2022 στο Μιλάνο
 
4/ 5/ 2022 - Διάσκεψη τύπου στο Μιλάνο
Η ώρα 11:30 το πρωί, πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο, στο Casa della Cultura di Milano, η διάσκεψη τύπου της εκδήλωσης η οποία σηματοδοτεί και την επίσημη έναρξη της διοργάνωσης. Στο πάνελ τον ομιλητών βρίσκονταν ο Jean Blanchaert, επιμελητής της εκδήλωσης, η Stefania Pennacchio, γλύπτρια, ο Giuseppe Marino, πρόεδρος του Κυπρο - Ιταλικού Bιομηχανικού Επιμελητηρίου, ο Domenico Piraina, διευθυντής του Palazzo Reale στο Μιλάνο, ο Δρ. Federico Barbieri, ανθρωπολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας και ο Ιωάννης Τζήρος, Επίτιμος Πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Μιλάνο και Λομβαρδία
Ανάμεσα στο κοινό βρίσκονταν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων σε κυκλοφορία και επισκεψιμότητα ΜΜΕ της Ιταλίας καθώς και εκπρόσωπος του Ιταλικού Πρακτορείου Ειδήσεων ANSA. Υπήρχαν επίσης προσωπικότητες από το χώρο των Τεχνών και του πολιτισμού καθώς και αρκετοί φιλότεχνοι.
Στη διάρκεια της διάσκεψης τύπου προβλήθηκε και το ντοκιμαντέρ της εκδήλωσης με τίτλο “A -Kairos” σε σκηνοθεσία της Katrina Eglite.
 
Η ώρα 6 το απόγευμα, στο Δημοτικό μέγαρο των Συρακουσών Palazzo Vermexio πραγματοποιήθηκε η ημερίδα με τίτλο «Καιρός, μόνο ο χώρος θυμάται – μια συνάντηση Ελλήνων της Ανατολής και Ελλήνων της Δύσης» η οποία χωρίστηκε σε τρεις ενότητες: «Μελέτες για το χρόνο» - «Μελέτες για τη γλώσσα» - «Μελέτες για το χώρο». Οι διάφορες παρεμβάσεις χωρισμένες ανά θεματολογία, οι οποίες έχουν ανατεθεί σε επαγγελματίες του κάθε τομέα από τις τρείς χώρες, στοχεύουν στον καθορισμό μιας πολιτισμικής, ανθρωπολογικής και γενετικής ταυτότητας μέσα από τα ίχνη που αυτή αφήνει στις περιοχές και το αντίστοιχο υλικό το οποίο εμείς αντιλαμβανόμαστε ως τέχνη. Η ιστορία μέσα από το χρόνο ορίζει ένα είδος μουσικής παρτιτούρας μέσα στην οποία ο αρχαίος, αλλά και σύγχρονος άνθρωπος, υφαίνει τη δική του ύπαρξη. Σκοπός λοιπόν, είναι να προτείνει μια σε βάθος πολιτιστική έρευνα για την ταυτότητα του κλασικού ελληνικού και βυζαντινού πολιτισμού ερμηνεύοντας το πέρασμα του χρόνου πάνω στην ύλη.
 
Το συνέδριο χαιρέτησαν ο Δήμαρχος των Συρακουσών Francesco Italia, o Υ.Π.Α.Ν Πρόδρομος Προδρόμου, ο Δήμαρχος της Κορίνθου Βασίλης Νανόπουλος, o Fabio Granata, προϊστάμενος Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Δήμου των Συρακουσών, ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, εκπρόσωπος του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, η Κλίτσα Αντωνίου εκ μέρους του ΤΕΠΑΚ, ο Giuseppe Marino, Πρόεδρος τους Ιταλο-Κυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου και ο Domenico Piraina, Διευθυντής του Palazzo Reale στο Μιλάνο. Παρεμβάσεις έκαναν ο Daniele Castrizio, καθηγητής Βυζαντινής νομισματικής στο Πανεπιστήμιο της Μεσσίνας, ο Daniele Macris, Πρόεδρος της Ελληνικής κοινότητας του Στενού της Μεσσίνας, ο Pasquale Faenza, Διευθυντής του μουσείου Ελληνο-καλαβρέζικης γλώσσας “Gerhard Rohlfs”, η Monica Centanni, καθηγήτρια Ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Βενετίας, ο συγγραφέας Anselmo Madeddu, ο Χρήστος Αργυρού, ιστορικός Βυζαντινής Τέχνης, η Mariangela Ielo, καθηγήτρια του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Jean Blanchaert, διεθνής επιμελητής και γκαλερίστας. Την εκδήλωση συντόνιζε η Fulvia Toscano - Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Naxos legge στην Ιταλία και επιστημονική Διευθύντρια της διοργάνωσης. 4
 
2/ 7/ 2022 – Έκθεση
Η ώρα 9 το βράδυ στο Ex-Convento del Ritiro στις Συρακούσες, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης. Ο εκθεσιακός χώρος, ένα επιβλητικό, μπαρόκ παρεκκλήσι, έγινε το σκηνικό που φιλοξένησε το χώρο και το χρόνο, τους δύο ακρογωνιαίους λίθους του θεματικού πλαισίου της έκθεσης. Η διαχείριση των χώρων σχεδιάστηκε με τρόπο ώστε να υπηρετεί τον δυϊσμό μεταξύ του «χρονικού» στοιχείου που αντιπροσωπεύουν τα υλικά και κάθετα έργα της Pennacchio και του «χωρικού» και γραμμικού στους πίνακες του Βασιλειάδη.
09/ 09/ 2022 –Finisage
Μετά από δύο διαδοχικές παρατάσεις που δόθηκαν από τον Δήμο των Συρακουσών για τη διάρκεια της έκθεσης, αυτή έκλεισε στις 9 Σεπτεμβρίου με ένα κονσέρτο για κιθάρα και φωνή από τον Dario Chillemi και την Elodie Blume με τίτλο «A bridge to the past – Sequenza musicale spazio – temporale”
 
Ολοκληρώνεται στις αρχές Μαΐου, στην αίθουσα Καστελιώτισσα, η διαπολιτισμική, περιοδεύουσα εκδήλωση «Όμοροι/ Limitrofi, μόνο ο χώρος θυμάται». Όπως και στα δύο προηγούμενα στάδια της διοργάνωσης, έτσι και τώρα η εκδήλωση περιλαμβάνει μια διατομική έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής των Βασίλη Βασιλειάδη και Stefania Pennacchio, και ένα συνέδριο με τίτλο «Καιρός, μια συνάντηση Ελλήνων της Ανατολής και Ελλήνων της Δύσης» με τη συμμετοχή εκπροσώπων του πνεύματος και του πολιτισμού από την Ιταλία και την Κύπρο.
 
Η συγκεκριμένη διοργάνωση πραγματεύεται το ρόλο του Ελληνισμού στη διαμόρφωση των πολιτισμών της Μεσογείου και ειδικότερα, τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στους πολιτισμούς της Σικελίας, της Νοτίου Ιταλίας και της Κύπρου. Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2022 στις Συρακούσες της Σικελίας και το δεύτερο, τον Οκτώβριο του 2022 στην Αθήνα. Το τρίτο μέρος στη Λευκωσία τελεί υπό την αιγίδα της Ιταλικής Πρεσβείας, της Πρεσβείας της Κύπρου στην Ιταλία και του Δήμου Λευκωσίας.
 
Τα εγκαίνια τη θα πραγματοποιηθούν τις 3 Μαΐου στις 18:30 και η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 16 Μαΐου, ενώ στον ίδιο χώρο στις 5 Μαΐου η ώρα 18:30 θα λάβει χώρα το συνέδριο της εκδήλωσης. Η επιμέλεια της έκθεσης είναι του Jean Blanchaert.
 
Η εκδήλωση συνοδεύεται από δίγλωσσο, έγχρωμο κατάλογο στον οποίο συμπεριλαμβάνονται φωτογραφίες των έργων από τη φάση της προετοιμασίας τους, κείμενα των διαφόρων συντελεστών και χαιρετισμοί από εκπροσώπους των θεσμών που στηρίζουν την εκδήλωση.
 
H Stefania Pennacchio φιλοξενήθηκε τον Φεβρουάριο στην Κύπρο, σε ένα πρόγραμμα φιλοξενίας της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας, όπου στους χώρους του Κέντρου Κυπριακής Χειροτεχνίας δημιούργησε τα έργα της με πηλό και χώμα από την Κύπρο.
 
Η εκδήλωση έχει προβληθεί μέχρι στιγμής από διάφορα ΜΜΕ στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Με αφορμή τη συγκεκριμένη διοργάνωση έχει ήδη προγραμματιστεί αποστολή τριών δημοσιογράφων από την Ιταλία οι οποίοι εκπροσωπούν μερικά από τα σημαντικότερα ΜΜΕ για τον πολιτισμό στην Ιταλία και τον κόσμο. Οι δημοσιογράφοι θα φιλοξενηθούν από το Γραφείο Τύπου  και πληροφοριών το οποίο έχει ήδη οργανώσει συναντήσεις, συνεντεύξεις με διάφορους παράγοντες του πολιτισμού, ξεναγήσεις και επισκέψεις στη Λευκωσία.
 
“Ο πολιτιστικός και καλλιτεχνικός δεσμός μεταξύ Ιταλίας και Κύπρου αποτελέι ένα μεγάλο πνευματικό ερέθισμα τόσο για τους καλλιτέχνες που συνεχίζουν να βρίσκονται σε επαφή στο πλαίσιο των εργασιών της εκδήλωσης, όσο και για τους ομιλητές που έγραψαν και παρουσίασαν τις ομιλίες τους κατά τη διάρκεια των συνεδρίων οι οποίοι συνεχίζουν να συνεργάζονται σε πολιτιστικές και πνευματικές συμβάσεις. Να λιπαίνεις το μέλλον είναι μια δουλειά που μοιάζει πολύ μ’ εκείνη του γεωργού, να δουλεύεις τη γη, να ποτίζεις, να σπέρνεις, να οργώνεις και να θερίζεις τη σοδειά. Με τον ίδιο τρόπο, αυτές οι πρωτοβουλίες, μετατρέπονται σε ένα γόνιμο έδαφος για την πολιτιστική ανάπτυξη των χωρών μας.”  
“Όπως η λέξη Limitrofi συνδυάζει τη λατινική λέξη limes και την Ελληνική τρέφω, δημιουργώντας μια καινούργια έννοια, έτσι και αυτή η εκδήλωση συνδυάζει δύο φαινομενικά μακρινούς πολιτισμούς και δημιουργεί μια καινούργια σχέση. Εκείνη του φύλακα των συνόρων μιας μεγάλης ιδέας”