Το βασίλειο των Λουζινιανών

Ο Γουίδος Λουζινιανός, βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, αγόρασε την Κύπρο και έφερε στο νησί πολλούς ευγενείς αλλά και άλλους Γάλλους τυχοδιώκτες από τη Γαλλία, την Ιερουσαλήμ, την Τρίπολη και το πριγκιπάτο της Αντιόχειας και το βασίλειο της Αρμενίας. Ο Γουίδος τους μοίρασε τη γη και δημιουργήθηκαν πολλά φέουδα. Η Λευκωσία έγινε πρωτεύουσα του βασιλείου τους. Εφαρμόστηκε ένα σκληρό φεουδαρχικό σύστημα και οι Κύπριοι στη συντριπτική πλειοψηφία τους έγιναν δουλοπάροικοι.

«Η Λευκωσία είναι επίσης μια πόλη πολύ παλιά, βρίσκεται στο κέντρο της πεδιάδας του νησιού, σε πολύ καλή τοποθεσία με καλό κλίμα…. έχει πολλά νερά και εύφορη γη… και όταν η φυλή των Λουζινιανών έγιναν βασιλιάδες, έγινε πρωτεύουσα όλου του βασιλείου. Με την άδεια του Πάπα, ο Αρχιεπίσκοπος από τη Σαλαμίνα της Αμμοχώστου και γιατί αυτή είχε καταστραφεί και ήταν ερειπωμένη, ήρθε στη Λευκωσία. Έτσι εγκαθιδρύθηκε πρωτεύουσα του Βασιλείου. Είχε περίμετρο τρεις λεύγες ή εννέα μίλια, τη στόλιζαν μεγάλα και θαυμάσια κτίρια, ανάμεσα σε άλλα ήταν παλάτια, εκκλησίες και το παλιό κάστρο που έκτισαν οι δούκες τον καιρό του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Αυτό το ξέρουμε, γιατί κάθε φορά που κτίζουνε σ΄αυτή την πόλη, βρίσκουν σε πολλά μέρη της κομμάτια από τοίχους και πολλά αντικείμενα και μετάλλια που έχουν το έμβλημα του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της μητέρας του Αγίας Ελένης».

Στέφανος Λουζινιανός, χωρογραφία, Μπολώνια 1573 μ.Χ.